در حسابیس پس از دریافت چک اشخاص (سند دریافتنی) در انواع فاکتورهای دریافت وجه و پرداخت چک شخصی (سند پرداختنی) در فاکتورهایی که پرداخت وجه صورت می گیرد ، وضعیت دقیق چکهای دریافتنی و چکهای پرداختنی ثبت و کنترل میشود. به صورت کلی چکهای اشخاص در این فرایندها و عملیات قابل دریافت یا پرداخت هستند : فاکتور دریافت وجه، فاکتور فروش، فاکتور دریافت درآمد نقدی، فاکتور مرجوعی خرید، فاکتور پرداخت وجه، فاکتور خرید، فاکتور پرداخت هزینه نقدی، فاکتور مرجوعی فروش به همراه عملیات بانکی سپردن چک نزد بانک، وصول چک یا برگشت چک از بانک. چکهای شخصی نیز در فرایندها و عملیات یاد شده به همین روال مورد استفاده قرار میگیرند.
اگر از سیستم ارزی استفاده میکنید چکها میتوانند بهصورت جداگانه براساس واحد ارزی نیز تعریف شوند. مثلا درصورتی که واحدهای اصلی و ارزی ما ریال، دلار باشند سیستم چکهایی ریالی و دلاری را بهصورت جداگانه ثبت و کنترل میکند.
چندین عملیات بانکی و غیربانکی پس از ثبت چکهای اشخاص میتوان انجام داد. میتوان چک را مستقیما نقد کرده و معادل مبلغ را به صندوق برد. میتوان چک را جهت وصول نزد بانک واگذار کرد. میتوان چک را به مشتری دیگری داد و اصطلاحا آنرا خرج کرد و یا اینکه میتوان چک را به مشتری عودت داد. پس از سپردن به بانک چک یا وصول میشود یا برگشت میخورد که این عملیات نیز توسط سیستم کنترل میشود. چکهای خرجشده را میتوان مرجوع کرد، این حالت تحت عنوان مرجوع چکخرجشده در سیستم ثبت شده است.
بر روی چکهای شخصی فروشگاه نیز پس از پرداخت چک در ابتدای دوره یا طی یک سند پرداخت وجه، عملیات بانکی متعددی صورت میگیرد. میتوان اعلام وصول چک را ثبت کرد. میتوان چک را هم وصول کرد و هم مستقیما پول دریافتی را به صندوق واریز کرد. و میتوان چک را از مشتری مجددا تحویل گرفت (برگشت از مشتری). چکهای برگشتی را میتوان مجدد پشتنویسی کرد و از آن استفاده نمود. همچنین میتوان یک چک برگشتی از مشتری را برای همیشه باطل کرد. هرکدام از عملیات بانکی فوق به سرعت قابل رهگیری، ویرایش یا حذف هستند.
هر چک جدای از اینکه به راحتی قابل رهگیری و مدیریت است با این حال دارای یک حساب دفتری مستقل است که تحت عناوین دفتر اسناد پرداختی و دفتر اسناد دریافتی قابل دستیابی هستند. با تغییراتی در گزینههای این دفتر، ضمن امکان به دست آمدن حساب ارزش دفتری، امکان تولید گزارشات متعدد حسابداری برای یک چک یا همه چکها فراهم میشود. این دفاتر در سه بخش ارایه شدهاند که در بخش اول، جزئیات گردش چک یا چکهای انتخابی نمایش داده میشود. در بخش دوم صورت تفکیکی عملکرد براساس جمع مبالغ بدهکاری و بستانکاری به تفکیک نوع سند، روز، ماه، سال، تاریخ سررسید، شماره چک، نام دهنده یا گیرنده و نام بانک فراهم میشود. در بخش سوم، گزارش مانده حساب چکها براساس جمع بدهکاری، بستانکاری و مانده نمایش داده میشود. این همان گزارشی است که مانده منقول آن به ترازنامه پایان دوره منتقل میشود.
همچنین در برنامه، جابجایی پول بین بانکها و صندوقها با کارمزد یا بدون کارمزد ممکن است. کلیه این عملیات در بخشی بهعنوان خزانهداری نگهداری میشوند.